Yol ve Trafik Güvenliği Ne Demektir?
Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, yol ve trafik güvenliğini sağlayacak birçok çalışma yürütülmektedir. Örneğin, karayolları üzerinde yol ve iklim koşullarına bağlı olarak termoplastik yol çizgi boyası kullanılarak işaretleme çalışmaları yapılmaktadır. Bu yollar üzerinde bulunan çizgilerin neredeyse tamamı her yıl yenilenmektedir.
Karayolları üzerinde bulunan işaret tabelalarının hemen hemen yüzde 20’si her yıl yenilenmektedir. Çünkü çalınma, çarpılma, kurşunlanma, işaret özelliklerini kaybetme gibi nedenlerle bu tabelalar sürekli zarar görmektedir.
Karayolları kenarlarında bulunan otokorkulukların neredeyse yüzde 10’u gördükleri hasarlar yüzünden her yıl yenilenmektedir.
Teknolojinin gelişmesi paralelinde gerekli noktalara akıllı ulaşım sistemleri kurularak sürücüler trafik ve yol durumu hakkında uyarılmaktadır.
Karayolları üzerinde sinyalizasyon çalışmaları günden güne geliştirilmektedir.
Keza seyyar veya sabit otomatik sayım ve sınıflandırma cihazları kullanılarak karayolları üzerinden geçen araçların türlerine göre sayımları yapılmaktadır.
Karayolları boyunca uygun noktalarda yapılacak her türlü dinlenme tesisi, yakıt istasyonu veya mola alanları ve karayolunda yapılacak çalışmalar için, yol ve trafik güvenliği açısından izin ve görüş alınması gerekmektedir.
Boyları ve ağırlıkları bakımından Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde açıklanan koşullara uymayan ancak karayolundan başka bir ulaşım imkanı bulunmayan özel yüklerin taşınması yine alınacak izne bağlıdır.
Bütün bu çabalar yol ve trafik güvenliğini sağlamaya ve can ve mal kayıplarına neden olan kazaların önlenmesine yöneliktir. Ancak herşeye rağmen ölümlerin, yaralanmaların ve maddi hasarların önüne geçilememektedir.
Trafik kazaları ile ilgili istatistikler, ülkelerin gelişmişlik ve kültür seviyelerini ifade eden önemli bir göstergedir. Karayollarında yol ve trafik güvenliği arttırılarak trafik kazalarının sayısını düşürmek en önemli hedeflerden biridir.
Yeni veya düzenli bakımları yapılan araçların kullanılması, sürücülerin eğitimli olması ve trafik kurallarına, yapılan denetimlere ve güvenli sürüş tekniklerine uyulması önemli ölçüde trafik kazalarının sayısını düşürecektir, ancak bunun yanında yol ve trafik güvenliğinin sağlanması konusunda da çaba göstermek gerekmektedir.
ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi Nedir?
Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından 2012 yılında yayınlanan ISO 39001 Yol Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi standardı, işletmelerin yol ve trafik güvenliğine yönelik risklerinin ortaya çıkarılması ve yönetilmesi konusunda önemli bir standarttır.
Aslında bu konuda ilk standartlar, yol ve trafik güvenliği konusunda ciddi eksiklikler bulunduğunu gören İngiliz Standartları Enstitüsü (British Standards Institution, BSI) tarafından oluşturulmuştur. Uluslararası Standartlar Örgütü 2012 yılında bu standartları baz alarak ISO 39001 standardını geliştirmiştir. Bu standart yol ve trafik güvenliğini sağlama konusunda sorumlu olan kuruluşlar için fazlası ile yararlı olmuştur.
Yol ve trafik güvenliği problemleri taşımacılık sektörünü çok ciddi bir şekilde etkilemektedir. Bu problemler genel olarak araç sürücülerinin beceriksizliklerinden, eksikliklerden, hatalı davranışlarından veya algılama sorunlarından kaynaklanmaktadır. Her ne kadar yasal düzenlemeler ve bir takım yaptırımlar ile önlemler alınmaya çalışılsa da bilerek veya bilmeyerek bunlara uyulmaması da problem yaratmaktadır.
Bu bakımdan ISO 39001 standardı, işletmelerde yol ve trafik güvenliğinin sağlıklı uyugulanması için gereken minimum koşulları tanımlamaktadır. Bu standardın gerekliliklerinin yerine getirilmesi ile işletmeler ayrıca toplumsal sorumluluklarını da yerine getirmiş olmaktadır.
ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi’nin Temel İlkeleri Nelerdir?
Yol ve trafik güvenliğinin sağlanması sadece insanların can güvenliğini koruması açısından değil aynı zamanda işletmelerin işletme maliyetlerini düşürmesi ve çevreye verilen zararlı etkilerin azaltması açısından da önemli bir konudur. İşletmelerinde ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi’ni kuran ve standardın gerekliliklerine uyan işletmeler, faaliyetlerini daha kolay analiz etmekte, sonuçlarını daha kolay değerlendirmekte ve taşıma politikalarını daha rahat tespit edebilmektedir. İşletmelerin taşıma politikaları, finansal, çevresel ve sosyal maliyetlerini etkilemektedir.
ISO 39001 standardı, olası kazaların önlenmesi, insanların bedensel zarar görmemesi, işletmelerin maddi hasarlarının düşürülmesi konusunda yapılacak çalışmalara rehberlik etmek ve bu çalışmaların sonuçlarını değerlendirmek için tasarlanmıştır. Bu standardın temel ilkeleri şu şekilde sıralanabilir:
- Araçlar yola çıkmadan önce, aracın izleyeceği yolun trafik yoğunluğu, aracın cinsi ve hava koşulları dikkate alınarak uyulacak güvenli hız limitleri belirlenmelidir
- Aracın takip edeceği yol, aracın taşıdığı yüke ve aracın cinsine bağlı olarak tespit edilmelidir
- Aracın takip edeceği yol ve kavşakların kullanım kuralları tespit edilmelidir
- Sürücülerin kullanması gereken ekipman, aracın özelliklerine uygun şekilde tespit edilmelidir
- Sürüş güvenliğini sağlamak için sürücülerin alkol, uyuşturucu made veya keyif verici maddeler kullanmaması ve yorgun olmaması gerekmektedir
- Güvenli bir yolculuk planlaması için şu faktörler mutlaka dikkate alınmalıdır:
- Yola çıkma ihtiyacı var mıdır?
- Trafiğe çıkmak için doğru araç seçilmiş midir?
- Aracı kullanacak sürücünün ehliyeti yeterli midir?
- Yolculuk için doğru güzergah tespit edilmiş midir?
- Sürücünün yolculuk sıklığı dikkate alınmış mıdır?
- Sürücü dışında araçta bulunan başka kişilerin de güvenlikleri sağlanmalıdır
- Olası kaza durumlarına karşı sürücülerin ilk yardım konularında eğitimli olmaları ve hızlı hareket etmeleri gerekmektedir
ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi İşletmelere Ne Fayda Sağlar?
Sistemin işletmelere sağlayacağı en büyük yarar toplumsal sorumluluklarını yerine getirmiş olmalarıdır. Karayollarında kazaların önüne geçmek ve yaşanan can ve mal kayıplarına engel olmak, işletmelerin temel sosyal sorumluluğudur. İşletmelerin standart kapsamında belirleyeceği yol ve trafik güvenliği politikası ve hedefleri, bunlara uyulması durumunda işletmeyi rakipleri ile mücadelede öne çıkaracaktır.
ISO 39001 standardına uyum sağlanması ile işletmeler daha doğru bir yönetim şekline kavuşacak ve işletme verimliliği yükselecektir. Hizmet kalitesinin artması ile birlikte maliyetler düşecektir.
Taşımacılık alanında faaliyet gösteren kamu ve özel sektör firmalarının ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi belgesine sahip olmaları, bu firmaların yol ve trafik güvenliğine önem verdiklerinin, standart gerekliliklerine uyguklarının, gerekli zamanlarda düzeltici ve önleyici çalışmalar yaptıklarının ve sistemi sürekli canlı tuttuklarının bir kanıtıdır.
