TS EN 15085 Belgesi Nedir?
EN 15085 standardı, demiryolu sektörüne faaliyet gösteren kuruluşlar için tasarlanan DIN 6700 standart serisinin yerini almış bir Avrupa standardıdır.
İki Alman demiryolu işletmesi 1945 yılında faaliyetleri ile ilgili bir standartlaşma çalışması yapmış ve bunları DV 952 ve DS 952 standardı olarak yayınlamıştır. 1997 yılına kadar yürürlükte olan bu standartlar bu tarihte DIN 6700 standardını almıştır ve 2008 yılına kadar bu standart geçerli olmuştur. 2008 yılında bu standart EN 15085 standardı olarak bir daha isim değişitirmiş ve kapsamı genişletilerek Avrupa genelinde kabul gören bir standart haline getirilmiştir. Bu standart yayınlandıktan sonra da yeni standart ile çelişki yaratan DIN veya BS gibi ulusal standartlar geri çekilmiştir.
TS EN ISO 15085 Demiryolu Araçları ve Bileşenleri Yönetim Sistemi bir dizi standarttan oluşmaktadır ve demiryolu araçları ve ekipmanlarının kaynakları için genel zorunlulukları kapsamaktadır. Bu standartlar dizisi demiryolu sektöründe araç ve ekipman üreren işletmelerin uluslararası piyasalarda vizesi niteliğindedir.
Söz konusu TS EN ISO 15085 sistemini oluşturan standartlar şunlardır:
- TS EN 15085-1 Demiryolu uygulamaları - Demiryolu araçları ve bileşenlerinin kaynak işlemi - Bölüm 1: Genel
- TS EN 15085-2 ... Bölüm 2: Kaynak imalatçılarının kalite özellikleri ve belgelendirilmesi
- TS EN 15085-3 ... Bölüm 3: Tasarım özellikleri
- TS EN 15085-4 ... Bölüm 4: İmalat kuralları
- TS EN 15085-5 ... Bölüm 5: Muayene, deney ve dokümantasyon
Demiryolu Araçları ve Bileşenleri Yönetim Sistemi’nin belgelendirme çalışmaları TS EN 15085-2 standardına göre yapılmaktadır. Demiryolu araçlarının, parçalarının üretim ve montaj çalışmalarının kaynaklı imalatını yapan işletmeler TS EN 15085 belgesi alabilirler. Bu standart ülkemizde ve dünya genelinde kabul gördüğü için, TS EN 15085 belgesi özellikle Avrupa Birliği için demiryolu araçları ve ekipmanlarını sağlayan üretici firmalar açısından zorunlu bir belgedir.
TS EN 15085 Belgesi İçin Sınıflandırma Nasıl Yapılmaktadır?
TS EN 15085 standardının dördüncü kısmında belgelendirme seviyeleri yer almaktadır. Bu seviyeler kaynaklı birleştirmelerin kaynak performans sınıfına bağlıdır (CP). Belgelendirme çalışmaları başlamadan önce mutlaka TS EN 15085-2 standardına uygun şekilde belgelendirme seviyesinin tespit edilmesi gerekmektedir. Standarda göre dört farklı belgelendirme seviyesi bulunmaktadır:
- CL1 seviyesi, kaynaklı birleştirmelerin kaynak performans sınıfı A’dan D’ye kadar olan demiryolu araçları ve ekipmanlarını üreten işletmeler içindir.
- CL2 seviyesi, kaynaklı birleştirmelerin kaynak performans sınıfı C2’den D’ye kadar olan demiryolu araçları ekipmanlarını üreten işletmeler içindir.
- CL3 seviyesi, kaynaklı birleştirmelerin kaynak performans sınıfı D olan demiryolu araçları ekipmanlarını üreten işletmeler içindir.
- CL4 seviyesi, demiryolu araçlarının tasarımını yapan satınalan veya satan işletmeler içindir.
TS EN 15085 standardına göre kaynak performans sınıfları ise şu şekilde belirlenmiştir:
- CP A sınıfı, üretim ve bakım çalışmalarında sadece tam nüfuz eden ve kolay ulaşılabilen kaynaklar içindir.
- CP B1 sınıfı, yüksek güvenlik kategorisidir ve üretim ve bakım çalışmalarında sadece tam nüfuz eden ve kolay ulaşılabilen kaynaklar içindir.
- CP B2 sınıfı, orta güvenlik kategorisidir ve tam nüfuz eden kaynaklar ve volümetrik test olanağı dışında uygulanır. Üretim ve bakım çalışmalarında yüzey çatlak testi mümkün olmalıdır.
- CP C1 sınıfı, tam nüfuz eden kaynaklar ve volümetrik test olanağı dışında uygulanır. Üretim ve bakım çalışmalarında yüzey çatlak testi mümkün olmalıdır.
- CP C2, C3 ve D sınıfları ise özel gereklilikler olmadan her türlü kaynak şekillerine uygulanır. Üretim çalışmalarında sadece görsel kontrol yeterlidir.
TS EN 15085 Belgelendirmesi için Gereklilikler Nelerdir?
Belgelendirme seviyeleri için kaynaklı üretim yapan işletmelerin gereklilikleri EN 15085-2 standardının beşinci kısmında ve eklerinde verilmiştir.
Birinci gereklilik kalite gereklilikleridir. Standarda göre işletmeler EN ISO 3834-2, EN ISO 3834-3 ve EN ISO 3834-4 standartlarının gereklerine uygun faaliyet gösterdiğini kanıtlamak zorundadır.
İkinci gereklilik personel gereklilikleridir. İşletmede kaynak koordinatörlerinin sayısı işletmenin büyüklüğüne, kapasitesine, üretim yaygınlığına ve taşeron sayısına bağlı olarak tespit edilmelidir. Ayrıca kaynak koordinatörlerinin görev ve yetki alanları standarda uygun olmak zorundadır. Koordinatörler organizasyon şemasında gösterilmeli ve belgelendirme kuruluşu tarafından onaylanmalıdır. Ayrıca kaynak koordinatörleri kendi karar verme gücüne sahip olmalıdır. Bu arada kaynak koordinatörü işletmenin bir çalışanı değil ise, standartta öngörülen koşullara uyulması gerekmektedir. İşletmede her kaynak süreci ile ilgili olarak, malzeme grubu, bağlantı tipi ve ölçüsü için geçerli standartlara uygun en az iki kaynakçı bulunmalıdır. İşletmede ayrıca muayene personeli olmak zorundadır.
Üçüncü gereklilik ekipman gereklilikleridir. İşletmede çalışma alanı, kaynak işinin doğru, güvenilir ve kaliteli olmasını ve sürekli bir performans gösterilmesini sağlayacak boyut ve nitelikte olmak zorundadır.
Bir başka gereklilik de kaynak prosedürü şartnameleridir. EN 15085-2 standardına göre işletmede, CP A’dan CP C3’e kadar olan bütün kaynak performans sınıfları için TS EN ISO 15607 standardı kapsamında Kaynak Prosedürü Şartnamesi (WPS) olması gerekmektedir (TS EN ISO 15607 Metalik malzemeler için kaynak prosedürü şartnamesi ve vasıflandırılması - Genel kurallar).
TS EN 15085 belgelendirmesinin amacı, demiryolu araçları ve bileşenlerini üreten işletmelerin üretim faaliyetlerinde uygun kalite seviyesini sağlamaktır. Bu belgeye sahip olan işletmeler hem belgeyi alırken hem de üç yıl geçerlik süresi içinde her yıl ara denetimlerde şu konularda yaptığı çalışmaları kanıtlamış olmaktadır:
- Kaynak süreçlerinin, ilgili kaynak yöntemi onaylarına ve kaynak şartnamelerine (WPS) uygun olması
- Kaynak işini yapan personelin, niteliklerine uygun olarak belgeli olması
- Kaynak çalışmalarının kaynak sıra planı ve kaynak kontrol planı gibi ilgili dokümanlara uygun olarak ve kontrollü şekilde yapılması
- İşletmede sorumlu bir kaynak mühendisinin kaynak koordinatörü olarak görev yapması ve üretimden bağımsız karar verebiliyor olması
- Tasarımdan gelen veriler ile kaynak performans sınıfının belirlenmesi
