G İşareti Ne Anlama Geliyor?
Avrupa Birliği tarafından, yapı malzemelerinin serbestçe dolaşımını sağlamak amacı ile 1989 yılında Yapı Malzemeleri Direktifi (89/106/EEC) yayınlanmıştır. Bu yasal düzenleme Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamında revize edilmiştir ve inşaat sektörünün Avrupa ülkelerinde daha rekabetçi bir şekilde düzenlenmesi amacını taşımaktadır. Bu direktif yapı malzemelerinin iç pazarda dolaşımına engel olan farklı ulusal düzenlemeleri ortadan kaldırmaktadır ve yapı güvenliği ve yapı malzemeleri alanında aynı zamanda dayanıklılık, enerji tasarrufu, sağlık ve çevrenin korunması gibi faktörleri de içine almaktadır.
Ülkemizde, Avrupa Birliği ile uyum çalışmaları çerçevesinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından hazırlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, 2002 yılında yayımlanmıştır. Söz konusu yönetmelik 2004 yılında yürürlüğe girmiş ve 2007 yılında geçiş sürecini tamamlayarak zorunlu uygulama başlatılmıştır.
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, yapı malzemesi, bina ve diğer inşaat mühendisliği işlerini kapsayan ve bütün yapı işlerinde kullanılan her türlü malzemeleri ve bunlarla ilgili gerekleri tanımlamaktadır.
Teknik şartnamelere tabi ürünler söz konusu yönetmeliğinin kapsamını oluşturmaktadır. Bir ürünün teknik şartnameye tabi olması demek, bu ürün ile ilgili uyumlaştırılmış bir standart veya Avrupa teknik onayının bulunması demektir. Kısaca hakkında uyumlaştırılmış bir standart olan veya Avrupa teknik onayı bulunan yapı malzemeleri söz konusu yönetmelik kapsamında girmekte ve CE işareti taşıması gerekmektedir. Avrupa teknik onayı, hakkında uyumlaştırılmış bir standart bulunmayan veya mevcut standartlardan birine uymayan yapı malzemelerinin CE işaretlemesinde başvurulan bir süreçtir.
Bu arada CE işaretleme siteminin kapsamına girmeyen farklı yapı malzemeleri de üretilmektedir. Bu yapı malzemelerinin piyasaya sunulması sırasında, ürünlere G işaretinin konulması, zorunlu hale getirilmiştir.
Yukarıda sözü edilen Yapı Malzemeleri Yönetmeliği de, teknik şartnamelere tabi olmayan yapı malzemelerinin iç piyasada güvenliğinin belli kurallara bağlanması ve denetiminin sağlanması için G işareti uygulamasını zorunlu tutmaktadır.
G işaretleme sisteminin altyapısını oluşturmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2006 yılında kısaca G tebliği olarak bilinen bir tebliğ yayınlanmıştır. Ancak daha sonra bu tebliğ yürürlükten kaldırılmış ve yerine 2009 yılında yine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik yayınlanmıştır.
G İşareti Yapı Malzemeleri Uygunluk Belgesi Nedir?
G işaretleme sistemi ile ilgili olarak getirilen esaslar kısaca şunlardır:
- Uyumlaştırılmış teknik şartnamesi bulunmayan yapı malzemelerine uygulanır.
- Üzerine G işareti konulan yapı malzemeleri güvenli ürün olarak kabul edilir ve piyasaya sunulmasına izin verilir.
- G işareti de aynı CE işaretleme siteminde olduğu gibi, doğrudan yapı malzemesinin üzerine, bu malzemeye iliştirilen bir etikete, malzemenin ambalajı üzerine veya malzemeye ait ticari belgelerin üzerine konulur.
- G işareti yapı malzemenin üzerine, bu malzemenin özelliklerini tarif eden performans değerleri ile birlikte konulur.
- Bu tür yapı malzemelerinden herhangi birisi için daha sonra uyumlaştırılmış bir standart yayınlanırsa, bu yapı malzemesi CE işaretlemesine tabi olacaktır (bir yapı malzemesi üzerinde hem G hem de CE işareti bulunamaz).
- Uyumlaştırılmış veya ulusal bir standardı olmayan veya mevcut standartlardan birine uymayan yapı malzemeleri, veya kendi başlarına güvenli oldukları kanıtlansa bile birlikte piyasaya sunulacak takım malzemeler ya da prototip yapı malzemeleri için teknik onay alınır ve buna göre ürün üzerine G işareti konulur. Bu onay, yapı malzemesinin kullanım amacına bağlı olarak yürürlükte olan temel gerekleri karşıladığını gösterir.
- Üçüncü bir ülkeden ithal edilen ürünler, yetkili kuruluşlar tarafından uygunlukları teyit edildikten sonra piyasaya sunulabilir.
- Söz konusu yönetmelik kapsamında olan ve daha önce TSE belgesi alınan yapı malzemeler üzeirne, yeniden uygunluk değerlendirme işlemleri yapılmadan G işareti konulabilir.
Bu konuda Türk Stadartları Enstitüsü tarafından çıkarılan standartlar şunlardır:
- TS EN 206:2013 Beton - Özellik, performans, imalat ve uygunluk
Bu standart, değişik coğrafi ve iklim koşullarına sahip bölgelerde, farklı koruma düzeylerinde ve farklı yerel tecrübelerin etkisinde uygulanacak bir standarttır. Bu standart, yerinde döküm veya prefabrik yapılar ile binaların yapısal elemanlarında kullanılan betonları kapsar.
- TS 13515 TS EN 206’nın uygulamasına yönelik tamamlayıcı standard
Bu standart ise TS EN 206 standardının uygulamasına yöneliktir ve sadece bu standart ile birlikte kullanılır.
Bugün inşaat sektöründe hazır betonun G işareti olmadan piyasaya sunulması mümkün değildir. Yani hazır betonda tek zorunlu belge G İşareti Uygunluk Belgesi’dir.
Yapı malzemeleri üreten işletmelerin, Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik ekinde gösterilen şu belgeleri elinde bulundurması gerekmektedir:
- G işareti
- G Uygunluk Belgesi (bu belgede belgelendirme yapan uygunluk değerlendirme kuruluşunun adı ve adresi, üretici firmanın veya temsilcisinin adı ve adresi, ürünün cins, tip, sınıf, kullanım ve benzeri tanımları, ürünün uyacağı hükümler, kullanımına yönelik özel şartlar, belge numarası, belgenin geçerlilik süresi ve koşulları yer almalıdır)
- G Uygunluk Beyanı (bu beyan, üretici firmanın veya temsilcisinin adı ve adresi, ürünün cins, tip, sınıf, kullanım ve benzeri tanımları, ürünün uyacağı hükümler, kullanımına yönelik özel şartlar, uygunluk değerlendirme kuruluşunun adı ve adresi yer almalıdır)
G işaretleme sisteminde de aynı CE işaretleme sisteminde olduğu gibi, yapı malzemeleri üreten işletmelerin elde edeceği birçok fayda bulunmaktadır. Örneğin,
- Yapı malzemelerinin ülkemizde tüketicilere sunulması sırasında herhangi bir yaptırım ile söz konusu olmaz
- Yapı malzemelerinin güvenlik ve sağlık koşulları bakımından yerli ve yabancı standartlara ve temel gereklere uygun olması sağlanmış olur
- Yapı malzemelerinin tüketici bakımından daha güvenilir olması sağlanır
- İşletmenin bu yüzden karşı karşıya kalacağı davaların sayısı düşer
- İşletmenin maliyetleri düşer ve verimliliği artar
- İşletmenin rekabet gücü yükselir ve pazar payı artar
- İşletme çok daha kolay bir şekilde resmi izin ve yetki belgeleri alır
