SPICE Ne Demektir?
SPICE ifadesi, İngilizce Software Process Improvement and Capability Determination ifadesinin baş harflerinden oluşmaktadır. Dilimize yazılım süreçlerinin geliştirilmesi ve yetenek düzeyinin belirlenmesi olarak çevrilebilir. SPICE modelinin amacı, farklı yazılım süreç değerlendirme yöntemleri için ortak bir yapı ve değerlendirme sonuçları için ortak bir dil oluşturmaktır.
Son yıllarda teknokentler çoğalmakta, bilgi teknolojileri alanında firma sayısı artmakta, aynı oranda işgücü, deneyim ve sermaye, ülkemizin rekabet gücünü yükseltmektedir. Diğer taraftan bilgi teknolojileri sektöründeki bu hızlı gelişimi kalıcı ve sürdürülebilir kılmak için, yazılım süreçlerine planlanabilirlik, izlenebilirlik ve ölçülebilirlik özelliklerinin katılması gerekmektedir. İşletmelerin hedeflerine ulaşamaları açısından proje planlaması, ölçekleme, rol paylaşımı, risk planlaması, tedarik, bakım ve onarım gibi süreçlerin iyi tespit edilmesi ve hesaplanması gerekmektedir.
SPICE standardı, ya da ISO 15504 Yazılım Süreç Değerlendirme Sistemi standardı, yazılım süreçlerinin iyileştirilmesi, her bir sürecin yetenek seviyelerinin belirlenmesi için tasarlanmış, uluslararası geçerliliği olan yazılım süreç kalite standardıdır.
Kaliteli ürünleri zamanında ve beklenen maliyetle müşterilere teslim etmek, başarılı olmak isteyen yazılım firmalarının da ortak amacıdır. Bu nedenle bu firmalar yazılım süreçlerinin nasıl geliştiğini ve yeniliklere ihtiyacı olup olmadığını görmek için yazılım süreçlerini iyileştirme çalışmalarına odaklanmıştır. Süreç iyileştirme fırsatlarının bilinmesi ve süreç değerlendirme çalışmalarının yapılması için de süreç değerlendirme modellerine gerek bulunmaktadır. Yazılım firmalarının süreç değerlendirmelerinde birkaç model bulunsa da, genellikle SPICE gibi dünyada çok yaygın kullanılan bir model esas alınmaktadır. Ancak bu model geniş bir alanı kapsamaktadır ve zaman içinde belli sektörler için Medi SPICE, Automotive SPICE ve Enterprise SPICE gibi süreç değerlendirme modelleri ortaya çıkmıştır.
ISO 15504 Yazılım Süreç Değerlendirme Sistemi Nedir?
ISO 15504 standardı Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) ve Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) tarfından birlikte hazırlanmış ve 1995 yılında yayınlanmıştır. Bu standartlar, yazılım yapan firmalar için hazırlanmıştır ve yazılım geliştirme süreçlerinin iyileşmesini hedeflemektedir. Bu standartlar aynı zamanda firmaların uyguladığı süreçlerin etkinliğinin değerlendirilmesine de imkan vermektedir.
Genel olarak ISO 15504 Yazılım Süreç Değerlendirme Sistemi, yazılım geliştirme süreçlerinde söz konusu olan, proje planlama sürecini, proje yönetim sürecini, yazılım geliştirme sürecini ve organizasyonel süreçleri esas almaktadır.
Bilgi teknolojileri sektörü dünyada ve ülkemizde hızlı gelişen önemli bir sektördür. Yazılım çalışmaları, bu büyümede lokomotif görevi görmektedir ve stratejik bir önem taşımaktadır. Yazılım firmaları şu nedenlerle süreç değerlendirme çalışmalarına ihtiyaç duymaktadır:
- Yazılım süreçlerini geliştirmek ihtiyacı ile ne yapılması gerektiğini anlamak
- Müşterilere kanıtlamak amacı ile süreçlerin yeterliliğini tespit etmek
- Süreç değerlendirme konusunda hangi süreç ve yeterliliklerin önemli olduğunu anlamak
Yazılım firmaları, yapılacak değerlendirme sonuçlarını şu şekilde kullanabilirler:
- Yazılım süreçleri konusunda bir rehber olarak
- Süreç ve süreç yeterliliğini kanıtlamak amacı ile bir referans olarak
- Çalışanların gelişimi konusunda bir eğitim dokümanı olarak
- Başka firmalarla kendini karşılaştırırken geçerli bir referans olarak
- Firma içinde bir süreç ve süreç yeterliliği kontrol listesi olarak
Türk Standartları Enstitüsü, ISO tarafından geliştirilen ISO 15504 standart dizisini şu başlıklar altında yayınlamıştır:
- TS ISO/IEC 15504-1 Bilgi teknolojisi - Yazılım süreç değerlendirmesi - Bölüm 1: Kavramlar ve tanımlar sözlüğü (iptal oldu)
- TS ISO/IEC 15504-2 ... Bölüm 2: İşlem ve işlem kapasitesi için referans modeli (iptal oldu)
- TS ISO/IEC 15504-3 ... Bölüm 3: Değerlendirme işlemi
- TS ISO/IEC 15504-4 ... Bölüm 4: Değerlendirmelerin uygulanması için kılavuzluk
- TS ISO/IEC 15504-5 ... Bölüm 5: Süreç değerlendirme modeli için örnek
- TS ISO/IEC 15504-6 ... Bölüm 6: Yaşam döngüsü süreci değerlendirme modeli için örnek
- TS ISO/IEC TS 15504-8 ... Bölüm 8: IT hizmet yönetimi için bir örnek süreç değerlendirme modeli
- TS ISO/IEC TS 15504-9 ... Bölüm 9: Hedef süreç profilleri
- TS ISO/IEC TS 15504-10 ... Bölüm 10: Güvenlik ile ilgili ilaveler
Daha sonra iptal edilen ilk iki standardın yerini şu standartlar almıştır:
- TS ISO/IEC 33001 Bilgi teknolojisi - Süreç değerlendirmesi - Kavramlar ve terimler
- TS ISO/IEC 33002 Bilgi teknolojisi - Süreç değerlendirmesi - Süreç değerlendirmenin icrası için ihtiyaçlar
Bilgi teknolojileri alanında yazılım geliştirme yaşam döngüsü ifadesi ile, yazılım çalışmalarının üretim ve kullanım süreci boyunca geçirdiği bütün aşamalar kasdedilmektedir. Bu döngü içinde analiz, çözümleme, tasarım, gerçekleştirme, test ve bakım gibi temel adımlar atılmaktadır. Kullanıcı gereksinimleri devamlı olarak değişmekte ve gelişmektedir. Bu nedenle bu döngü, bir yandan yeni yazılım gereksinimleri bir yandan da mevcut yazılımların güncellemeleri için hep tekrar etmektedir. Bu açıdan yazılım firmalarının ISO 15504 Yazılım Süreç Değerlendirme Sistemi belgesi veya kısaca SPICE belgesi almış olması büyük bir kazanımdır.
Şimdi kısaca bu belgeye sahip olan yazılım firmalarının bu sayede ne elde ettiklerine bakalım:
- Yazılım süreçleri için firmada standart bir yapı kurulmuş olur
- Firmanın yazılım yeteneğinin belirlenmesi, yazılım kalitesinin değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi açısından sistematik bir düzen kurulmuş olur
- Firma yazılım kalitesinin gelişmesini ölçmek için imkan bulmuş olur
- Firmada sürekli iyileşme kültürü yerleşir ve bunun devam ettirilmesi için somut adımlar atılmış olur
- Firmanın hedeflerini karşılayacak yazılım süreçleri, mühendislik yaklaşımı ile düzenlenmiş olur
- Firmanın kaynakları etkin ve doğru şekilde kullanılmış olur
- Yazılım firmaları, kendisini rakipleri ile daha somut bir karşılaştırma imkanı bulur
ISO/IEC 15504 SPICE modeli, çeşitli büyüklükteki firmalar ve çeşitli uygulama alanları için uygulanabilir özelliktedir. Yazılım firmasının organizasyon yapısı ile veya yönetim felsefesi ile ilgilenmez. Ayrıca belli bir yazılım teknolojisini veya yazılım geliştirme yöntemini de esas almaz. Çünkü bu model kaliteli bir yazılım mühendisliği için temel gereklilikleri ortaya koymaktadır.
