Genel olarak bütün asansörler elektrik gücü ile çalışmaktadır. Bazı asansörlerde ise hidrolik sistemler kullanılmaktadır. Hidrolik asansörler çok eskiden beri fabrikalarda ve depolarda kullanılmaktadır. Önceleri sıvı olarak su kullanılırken daha sonra yağ kullanılmaya başlanmıştır. Daha ziyade fazla yüksek olmayan noktalara yük çıkarmak için kullanılan hidrolik asansörler, 1950’lerden sonra insanları taşımak için de yaygın şekilde kullanılmaya başlanmıştır. 1980’lerde hidrolik asansörlerin pazar payı Amerika’da yüzde 60’lara, Avrupa’da ise yüzde 55’lere ulaşmıştır. Ülkemizde ise pek tercih edilmemektedir.Bugün hidrolik asansörler, büyük yüklerin alçak yüksekliklere çıkarılması için ve genelde çatı problemleri olan yerlerde daha fazla kullanılmaktadır. Bu tür asansörler 4 tona kadar ağırlıkları kaldırabilmektedir. Çalışma sistemi, hidrolik üniteden pistona geçen yağın pistonlarda hareketlendirilmesi esasına dayanmaktadır. Bu asansörlerde iniş hareketi, tamamen kabinin kendi ağırlığı ile olmaktadır.Asansörlerin boyutlarına ve kapasitelerine göre farklı piston çeşitleri bulunmaktadır. Hidrolik asansörlerin en güzel yanı, elektrik kesilmelerinde yaşanan kat arasında kalma durumu ile hiç karşılaşılmamasıdır. Yükü en yakın kata bırakabilecek bir sistemle donatılmıştır.
Elektrikli Asansörlerin TS EN 81-20 (ex. TS EN 81-1+A3) periyodik kontrol ve muayenesi, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 24 Haziran 2015 tarihinde 29396 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği” gereğince asansörü piyasaya arz edebilmek için tescil işlemleri gerçekleştirilmeden önce ve devamın ise yılda en az 1 bir kere olmak üzere yapılması gereken periyodik kontrollerdir.
Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği’nin amacı, insanların ve/veya yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin piyasaya arzından ve hizmete alındıktan sonra çevrenin, insanların ve canlıların sağlık ve güvenliğini tehdit etmeyecek biçimde kullanımlarını sağlamak üzere; işletilmesi, bakımı ve yıllık kontrolleri için uyulması gereken kuralları belirlemektir.
Yönetmelik gereğince elektrikli asansörlerin yıllık periyodik kontrollerinin A tipi akredite muayene kuruluşları tarafından gerçekleştirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Bu doğrultuda Belediyelerin sorumluluğu, kendi belediye sınırları içinde kalan elektrikli asansörlerin periyodik kontrollerinin yapılması için bir A tipi akredite muayene kuruluşu ile anlaşmak ve bu kuruluşu yetkilendirerek elektrikli asansör periyodik kontrollerinin gerçekleştirilmesini sağlamaktır. Bu uygulamalar tamamen kent sakinlerinin can ve mal güvenliğini sağlamak maksadıyla hayata geçirilmiş uygulamalardır.
Hidrolik Asansörlerin Avantajları:
- Düşük malzeme maliyetleri ve bakım ücretleri
- Binalarda daha etkin kullanabilir alan yaratır.
- Çatı dizaynında serbestlik ve teras katına ulaşma imkanı
- Makine dairesi yerinin serbest seçimi
- Binaya gelen yükün tabana iletilmesi ile statik hesaplarında kolaylık
- Yüksek taşıma kapasitesi ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılayabilme
- Aşağı inişte masrafsız çalışma
- Sessiz Çalışma
- Hassas kat ayarı(±3mm) ve otomatik seviyeleme
- Olası arızalarda (enerji kesilmesi, bir faz gitmesi, sigorta atması) asansör otomatik olarak kata ulaşması
- Darbesiz kalkış ve duruş, kademe hız ayarı
Hidrolik Asansörlerin Dezavantajları
- Kullanılan yağın özellikleri, sıcaklık ile değiştiğinden performans değişiklikleri
- Yer altındaki sistemlerin yağ kaçakları, çevredeki su kaynaklarını kirletebilir
- Gerekli motor gücü aynı hızda ve aynı kapasitedeki konvansiyonel tip asansörlere oranla 2-5-3 kat fazladır. Motor,sadece yukarı yönde çalışmasına rağmen enerji tüketimi en az iki kat fazladır.
- Montajda ve bakımda bilinmeyen maliyetler ve firmaların bakım kontratlarında yeraltı sistemlerinin değişmesini hariç tutması ek masraflar getirmektedir
Hidrolik Asansörlerin Uygulama Alanları
- İki, üç ve dört duraklı iş yeri binaları
- İki, üç dört ve beş duraklı apartmanlar
- Küçük hastaneler, klinikler ve tıbbi binalar (3 kata kadar)
- Düşük seyahat mesafeli, 500 kg-560 kg arasındaki malzeme taşıma kapasiteli endüstriyel binalar
- Hükumet binaları (4 kata kadar)
- Büyük binaların garaj asansörleri
- Servis asansörleri
- Yürüyen merdivenler ek olarak özürlü asansörleri
- Sahne Asansörleri
Hidrolik Asansörlerin Kullanmanın Uygun Olmayan Yerler
- Çok büyük mağazalar
- Dört katın üzerindeki hastaneler
- Kuyu dibi deliği açılmasının büyük risk olduğu yapılar
- Elektrik gücünün pahalı olduğu yerler veya elektrik gücünün sınırlı olduğu yerler
Hidrolik asansörler, villalarda, konutlarda, tadilat yapılan binalarda, özellikle tarihi binaların restorasyon çalışmalarında, bina statiğine ilave yük gelmesi istenmeyen durumlarda, tiyatro ve opera sahnelerinde ve alışveriş merkezlerinde panoromik amaçlı kullanılmaktadır.Hidrolik asansörler insan ve yük taşıdıkları için, can sağlığı ve mal güvenliği bakımından düzenli kontrollerinin yapılması gerekmektedir. Mevcut yasal düzenlemelere göre yılda en az bir kere makina mühendisleri, makina teknikerleri ve yüksek teknikerler gibi yetkili kişiler tarafından kontrol edilmesi yasal bir zorunluluktur.
Firmamız asansör muayeneleri kapsamında, elektrikli ve hidrolik asansörlerin düzenli kontrol ve muayenelerini yapmaktadır. Bu çalışmalar sırasında ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uygun hareket edilmektedir. Bu konuda dikkate alınan birkaç standart şunlardır:
- TS EN 81-3+A1 Asansörler - Yapım ve montaj için güvenlik kuralları - Bölüm 3: Elektrikli ve hidrolik servis asansörleri
- TS EN 81-20 Asansörlerin yapım ve kurulumu için güvenlik kuralları - İnsan ve eşyanın taşınması için asansörler - Bölüm 20: İnsan ve eşya asansörleri
