Buhar kazanları buhar elde etmek için kullanılan kazanlar dır. Kömür, doğal gaz ve motorin gibi yakıtlar yakılarak kazan içerisinde su ısıtılır ve buhar elde edilir. Endüstriyel alanlarda sıkça kullanılan buhar kazanlarının içerisinde bulunan su yüksek ısıda buhar olan su kazan içerisinde su’dan daha fazla yer kaplar ve yüksek basınç oluşur.
Buhar kazanlarında oluşan yüksek basınç kazandaki ekipmanlar ile kontrol altına alınır. Buhar kazanları devamlı olarak çalıştıkları için mutlaka kontrolleri yapılmalıdır. Zira zamanla buhar kazanlarında basınçtan ve yüksek ısıdan dolayı kazalar ortaya çıkabilir. Can ve mal güvenliğini almak için mutlaka buhar kazanlarınızı onaylanmış kuruluşlara periyodik kontrol yaptırınız. Basınçlı kap ve tesisatlarınızı periyodik kontrol yaptırmanız yasal bir zorunluluktur. İşletmelerde çeşitli amaçlarla kullanılan buhar kazanlarını, patlamaya hazır bombalar gibi görmek yanlış demek doğru olabilir. Beklenmeyen patlamalar büyük hasarlar meydana getirmekte ve hem insan sağlığı hem de mal güvenliği açısından büyük tehdit ve sorunlar oluşturmaktadır. Diğer yandan buhar kazanlarını çalıştırmak için kullanılan enerji ülkemizin doğal kaynaklarını zor sıkıntılara sokmaktadır. Ülkemizde bulunan kömür, doğal gaz, petrol, hidrolik ve diğer enerji kaynakları ihtiyacımızın sadece belli kısımlarını karşılamaktadır. Tüketilen enerjinin önemli bir kısmı ithal edilmektedir. Kısaca enerji tüketimi açısından ülkemiz dışa dağlım durumundadır. O nedenle enerjinin doğru kullanılması ve doğru tasarruf edilmesi gereksiz tüketilmemesi gerekmektedir.
Günümüzde tüketilen enerjinin ortalama yüzde 30’u binaların ısıtılmasında kullanılmaktadır. Kalan kısım ise fabrikalarda, işletmelerde ve üretim tesislerinde kullanılmaktadır. Sanayinin birçok alanında buhar kazanları küçümsenmeyecek oranda yer almaktadır. Buhar kazanlarının doğru, ekonomik ve güvenilir bir şekilde işletilmesi önemli nedenler arasına girer.
Buhar kazanlarını kullanan çalışanların, kazanların yapısı, işlevi, çalışma esasları, çalışma sıcaklıkları ve çalışma basıncı konularında bilgili ve deneyime sahip olması gerekmektedir. Ayrıca buhar kazanları bir arıza yaptığında, bu arızaya hızlıca müdahale edecek ve giderecek yetenekte olması, ölçüm, ayar, denetim ve güvenlik araçlarını kolayca kullanabilmesi gerekmektedir. Kısaca belli kontrol ve muayeneleri yapabilmesi gerekmektedir.
İlk üretilen buhar kazanlarında basınç miktarı atmosfer basıncının 1.7 katını geçmemektedir. Yirminci yüzyıl ile birlikte buhar kazanlarında 20 atmosfere kadar çıkılmıştır. Bugün ise en yaygın kullanılan buhar kazanlarının basıncı 40 ile 50 atmosfer arasında değişmektedir. Sanayide kullanılanlarda ise 100 atmosferin üzerinde olabilmektedir. Patlaması sırasında insanların can ve mal güvenliği açısından ciddi tehlike ve risk yaratan buhar kazanları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde basınçlı kap ve tesisatlar başlıklı maddesinde ele almış durumdadır. Bu çerçevede buhar kazanları şu yasal düzenlemelerin kapsamına girmektedir:
- Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği
- Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği
- Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği
Ayrıca buhar kazanları için dikkate alınması gereken standartlar şunlardır:
- TS 2025 Buhar kazanları işletme - Muayene ve bakım genel kuralları
- TS EN 13445-5 Basınçlı kaplar - Ateşle temas etmeyen - Bölüm 5: Muayene ve deney
Bu standartlar ve yasal düzenlemelere göre buhar kazanları için, prensip olarak hidrostatik test yapılması gerekmektedir. Bu testler, ilgili standartlarda aksi bir koşul bulunmuyorsa, işletme basıncının 1,5 katı ile yapılmalıdır. Ayrıca testlerin her yıl en az bir kere yapılması gerekmektedir.
Kuruluşumuz basınçlı kapların düzenli kontrol ve muayeneleri kapsamında buhar kazanlarının kontrol ve muayene işlemlerini gerçekleştirmektedir. Kuruluşumuz kadrosunda, bu testleri gerçekleştirecek makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler bulunmaktadır. Söz konusu yönetmelik, testlerin mutlaka bu kişiler tarafından yapılmasını şart koşmaktadır. Kuruluşumuz, bu alanda yetkin bir yönetici ve çalışan kadrosuna ve güçlü bir altyapıya sahiptir.
