Yüksek gerilimin uygulama alanın en önemli olan, elektrik santralinden uzak mesafelere yüksek gerilimde elektrik enerjisinin taşınmış olmasıdır. Yüksek gerilimde enerji taşımak için güç transformatörleri, kablolar, kapasitörler, izolatörler ve benzeri özel yüksek gerilim ekipmanlarına ihtiyaç bulunmaktadır. Güvenilir enerji dağıtımını sağlamak için de, yüksek gerilim cihazlarının kabul edilebilir testlerden geçmiş olması gerekmektedir. Bu testler, yüksek darbe gerilimlerinde, yerli ve yabancı test standartlarına uygun şekilde yapılmalıdır. Fakat bu şekilde izlenebilirlik sağlanmış olmaktadır.
Yüksek gerilim test ve ölçümlerinde gerilim ve akım ölçümleri, genlik değerinin çok yüksek olması nedeniyle klasik ölçüm cihazları kullanarak yapılamaz. Bunun esasında yüksek gerilim işaretinin dalga şekli ve zaman parametreleri de kontrol edilme zorunluluğu olduğu için bu ölçümler daha da güç olmuş olmaktadır.
Yüksek gerilimlerin sınıflandırlıması başlıklı yazıda yazdığımız gibi yüksek gerilimler yüksek alternatif gerilimler ve yüksek doğru gerilimler olmak üzere ikiye ayrılabilir. Bu yazıda ise yüksek alternatif gerilimlerin nasıl ölçüldüğü hakkında bilgiler vereceğiz. Yüksek alternatif gerilimler;
- Gerilim ölçü transformatörleri
- Gerilim bölücüler
- Tepe değer voltmetreleri
- Elektrotlar
- Elektrostatik voltmetreler
ile ölçülürler.
Genel olarak yüksek gerilim ölçüm sistemleri, dönüştürücü, iletici ve kaydedici cihaz veya ekipmanlardan meydana gelmektedir. Yüksek gerilim ölçümleri ülkemizde yakın bir zamanda başlamıştır. Yüksek gerilim ölçümlerinde kullanılacak ölçüm sistemlerinin sahip olması gerekli özellikler, IEC 60060-2 standardında ayrıntılı olarak yer almaktadır. Yüksek gerilim ölçüm sistemleri üzerinde yapılan bütün test ve kontroller, AC, DC ve darbe yüksek gerilim ölçüm sistemlerini içermektedir. Test ve muayene kuruluşları tarafından, test ve kontrollerin sonunda ortaya çıkan değerler kayıt altına alınmakta ve sistemin uyumlu olması, TS EN 60060-2 standardına göre değerlendirilmektedir.
Ülkemizde elektromekanik sanayi sektörü elinde bulunan test sistemleri, AC ve darbe yüksek gerilim üretim ve ölçüm sistemlerini ağırlıklı olarak kullanmaktadır. Ancak bünyelerinde yüksek gerilim deney laboratuvar olan üretici firmaların, Türk Akreditasyon Kurumu TÜRCERT'dan veya yabancı bir benzer kuruluştan akreditasyonlarını ISO/IEC 17025 standardına göre tamamlamaları gerekmektedir.
Firmamız, elektriksel güvenlik muayeneleri çerçevesinde, yüksek gerilim ölçümlerini, ilgili yasal düzenlemelere, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde gerçekleştirmektedir. Bu çalışmalarda esas alınan birkaç standart şunlardır:
- TS EN 60060-1 Yüksek gerilim deney teknikleri - Bölüm 1: Genel tarifler ve deney kuralları
- TS EN 60060-2 Yüksek gerilim deney teknikleri - Bölüm 2: Ölçme sistemleri
- TS EN 60060-3 Yüksek gerilim deney teknikleri - Bölüm 3: Sahada yapılan deneylerle ilgili tarifler ve kurallar
