İş Makineleri; 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununda açıklandığı üzere, Yol inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçlardır. İş makinelerinin en bilinenlerinden biri olan Ekskavatörler, palet ve tekerlek seviyesinden daha yukarı veya aşağı seviyelerde kazı yapan, üst tabakayı sıyıran, yükleme işleri yapan ve kanal şeklinde kazı yapan iş makineleridir. Bilhassa temel ve kanal açma işleri, kara ve demir yolları inşaat işlerinde, baraj inşaatlarında ve taş ve maden ocaklarında yaygın olarak kullanılmaktadır. 100 tona kadar ağırlık kaldırabilen çeşitleri bulunmaktadır.
Ekskavatörler de paletli ve lastik tekerlekli olarak iki grupta toplanmaktadır. Üzerlerine ilave edilen ekipmanlara bağlı olarak çok farklı işler yapabilme yeteneğine sahiptir. Paletli ekskavatörler daha ziyade gevşek zeminlerde kazma, kanal açma ve yükleme işlerinde temel hafriyatı çalışmalarında kullanılmaktadır. Dengeli çalıştıkları için daha çok ağır işlerde kullanılmaktadır. Ekskavatörler, palet seviyesini aşmayan sulu ve bataklık zeminlerde bile rahatlıkla çalışabilmektedir. Dar alanlarda çok kolay manevra edebilen ekskavatörler, yapıları gereği nokta dönüşleri bile yapabilmektedir.
Sert zeminlerde kanal açma, kazma, taşıma ve yükleme gibi işler için genelde lastik tekerlekli ekskavatörler kullanılmaktadır. Genelde karayolu üzerinde yapılan çalışmalarda hareket kolaylığı olduğu için tercih edilmektedir. Lastik tekerlekleri zemine basarken kullanmak tehlikelidir. Yüksek yerleri kazmak için ekskavatörde bulunan kepçe ters yönde takılmaktadır.
Hidrolik ekskavatörler, kazıcı iş makinalarının bir başka türüdür. Bunlar bulundukları seviyenin altında veya üzerinde toprak kaldırabilmekte ve çalışırken 360 derece dönebilmektedir.
İşyerlerinde kullanılan iş makinalarının ve ekipmanlarının sağlık ve güvenlik yönünden sahip olması gereken asgari koşullar, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde yer almaktadır.
Firmamız iş makinalarının düzenli kontrolleri çerçevesinde ekskavatörlerin düzenli kontrol ve muayenelerini, ilgili yasal düzenlemelere, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde gerçekleştirmektedir. Bu konuda esas alınan birkaç standart şunlardır:
- TS ISO 6015 Toprak kazı makinaları - Hidrolik ekskavatörler ve beko yükleyiciler - Donanım kuvvetlerini ölçme yöntemleri
- TS ISO 12117-2 İnşaat ve kazı makinaları - Ekskavatörlerin koruyucu yapıları için laboratuvar deneyleri ve performans gerekleri - Bölüm 2: Devrilme T6’nın üzerindeki ekskavatörler için yuvarlanmaya karşı koruyucu yapılar
- TS ISO 7135 İnşaat ve kazı makinaları - Hidrolik ekskavatörler - Terimler ve ticari özellikler
İş Makineleri, “Makine Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/ AT)” ile “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” kapsamında değerlendirilmekte ve yine iş güvenliği kapsamında periyodik kontrollerinin yapılması zorunlu olan makineler olarak ele alınmaktadır.
Karayolunda kullanılmadığından dolayı karayolu trafik muayenesi kapsamında yer almayan iş makinelerinin iş güvenliği açısından periyodik olarak kontrol edilmeleri iş kazalarının önlenmesinde önemli rol oynamaktadır.
