Forekazık bildiğiniz üzere sağlam zemine sahip olmayan bölgelerde yapı yüklerini sağlam zemine ulaştırma amaçlı uygulanan bir sistemdir. Aşağıda A dan Z ye Forekazık hakkında gerek teknik gerekse Tecrübeme dayanan bilgiler mevcuttur.
Bu bilgilerin yanı sıra her İnşaat Mühendisinin bilmesi gereken ekonomi-hız-maliyet hakkında bazı ince noktalar verilmiştir. Forekazık makineleri HİDROLİK ve MEKANİK olarak ayrılır.Ayrıca bazı makinelerin boru sürme özelliği bulunurken bazı makinelerin yoktur.Bu nedenle şantiyemize temin edeceğimiz makinenin zor zemin şartlarında (göçen - sıkışan zemin, zor açılan kuyular) çalışabilecek yeterlikte olması istenir.
Ülkemiz ciddi bir deprem kuşağında yer almaktadır ve son yaşanan depremlerden sonra fore kazık veya diğer ismi ile yerinde dökme betonarme kazıklar daha sık kullanılmaya başlanmıştır. Aslında arazi kullanımının ve yeraltı yapılaşmasının artıması ile birlikte fore kazık uygulaması zorunlu hale gelmiştir. Fore kazık temeli sağlam olmayan yerlerde temeli daha sağlama almak için geniş çaplı derin bir çukur açar. Açılan bu çukura beton dökülerek bina temeli sağlama alınır. Ayrıca Fore kazık makinası su çıkartmaya da yaramaktadır. Genellikle inşaat sektöründe kullanılan Fore kazık hidrolik sistem ile çalışmaktadır. Özellikle taşıma kapasite düşük toprak yapısına sahip inşaat alanlarında, çapları 65 cm’den başlayarak 150 cm’ye kadar çıkan fore kazıklar kullanılmaktadır. Günümüzde Fore kazık gibi birçok iş makinası kullanılmasında yapılan hatalar, kusurlu iş makinalarının kullanılması ve muayenesi yapılmaması nedeniyle can ve mal kaybı yaşanmaktadır. İş makinası Fore kazık periyodik kontrollerinin yapılması oluşabilecek kazaların önüne geçer. Periyodik kontrol yapılması inşaat sahasında güvenli çalışma alanı oluşturur. Bu şekilde bina yükü sağlam bir zeminde taşınmış olmaktadır. Fore kazıklar sondaj kazıklarıdır ve uygulama yöntemleri, inşaat zeminin yapısı, durumu ve kazığın çapı ve derinliği ile doğrudan ilişkilidir
.
Taşıma kapasitesi düşük olan zeminlerde yapı yüklerini sağlam zeminlere ulaştırmak veya iksa amacıyla yapılan kazıklardır. Bu kazıklar delme kazıkları olup yapım yöntemleri; sahanın durumu, zemin yapısı, kazığın çapı ve derinliğine bağlıdır. Fore kazıklarda delik çapı 50 cm ile 200 cm arasında olabilir. Özellikle depremden sonra adını sıkça duyduğumuz fore kazık, arazi fiyatlarının artışı ve yeraltı yapılarının yaygınlaşmasıyla önemini günden güne arttırmaktadır. Kazıklı rıhtım ve iskelelerde kazıklar, çelik boru kazık, betonarme kazık veya ön gerilmeli kazık olarak yapılabilir. Mutlak zorunluluk olmadıkça, rıhtım ve iskelelerde eğik kazık yapımından olabildiğince kaçınılmalıdır.
Fore kazık uygulamasında en önemli nokta zemin koşullarına ve ihtiyaca göre bir proje oluşturmak ve ilgili standartlarda belirtildiği şekilde projeyi uygulamaktır. Delgi işlemi sırasında zemin ve yeraltı suyu oluşumlarına, kazık boyuna ve kullanılan ekipman kapasitesine göre farklı materyaller kullanılabilir. Ayrıca delme işlemleri sırasında temel kalite kontrol ve ölçüm cihazları kullanmak gerekmektedir. Fore kazık uygulamasına uygun özel ölçüm cihazları bulunmaktadır. Uygulama sırasında yapılan hesaplamalar sonrasında süreklilik ve yükleme testleri yapılmak zorundadır.
Geçirimsizik perdesi uygulamaları, yeraltı su seviyesinin fazla olduğu zeminlerde, suyun inşaat temeline girmesini önlemek amacı ile yapılmaktadır. Bilhassa baraj inşaatlarında kullanılmaktadır.Derin temel uygulamaları, inşaat yükünün zemine aktarılması için ve taşıma gücü problemlerine çözüm olması için kullanılmaktadır. Bilhassa bina, baraj, viyadük ve köprü temellerinde sıkça kullanılmaktadır. Şev stabilitesi uygulamaları ise genelde heyelan ve toprak kayması riski olan arazilerde kullanılmaktadır.
İşyerlerinde kullanılan iş makinalarının ve ekipmanlarının sağlık ve güvenlik yönünden sahip olması gereken minimum koşullar, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde yer almaktadır.
TÜRCERT olarak fore kazık makinalarının periyodik kontrol ve muayenelerini, gerekli yasal gerekliliklere uygun tümı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uygun şekilde yapılmaktadir. Bu konuda esas alınan birkaç standart şunlardır:
- TS EN 12794+A1 Ön dökümlü beton mamuller - Temel kazıkları
- TS EN 16228-1 Sondaj ve temel teçhizatları - Güvenlik - Bölüm 1: Genel kurallar
- TS EN 14199 Özel jeoteknik uygulamalar - Mini kazıklar
- TS EN 1536+A1 Özel jeoteknik uygulamalar delme (fore) - Kazıklar (yerinde dökme betonarme kazıklar)
