İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Kayıt Altına Alınması
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun getirdiği yeniliklerden biri de işletmelerde yaşanan iş kazalarında ve meslek hastalıklarında etkin bir kayıt sisteminin uygulamaya konulmuş olmasıdır. Artık meydana gelen iş kazaları veya ortaya çıkan meslek hastalıklarının kayıtları, daha etkin bir şekilde tutulmakta ve bu kayıtların güncel olması sağlanmaktadır.
Yasaya göre işletmelerin bu konudaki sorumlulukları şu şekiledir (madde 14):
- İşletmeler, bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kayıtlarını tutmak ve gerekli araştırmaları yaptıktan sonra sonuçları ile ilgili bir rapor düzenlemek zorundadır.
- İşletmeler, karşı karşıya kalınan ancak çalışanların can güvenliği açısından herhangi bir ölüm veya yaralanma ile sonuçlanmayan, yine de çalışma ortamında bir takım zararlara yol ya da çalışanların ve çalışma ortamının zarara uğramasına neden olabilecek olayları incelemek, bunlar ile ilgili araştırmaları yapmak ve sonuçları ile ilgili bir rapor düzenlemek zorundadır.
İşletmeler herhangi bir iş kazası veya meslek hastalığı yaşanması durumunda bunu Sosyal Güvenlik Kurumu’na aşağıda açıklanan süreler içinde bildirmek zorundadır:
- Bir iş kazası yaşanmışsa, bu durumu kazanın olduğu tarihten sonraki üç iş günü içinde
- Sağlık hizmeti veren bir kuruluş veya işyerinde görevli doktor tarafından tespit edilen bir meslek hastalığı yaşanmışsa, bu durumun öğrenildiği tarihten sonraki üç iş günü içinde
Sağlık hizmeti veren kuruluşlar bir işletmede meslek hastalığı tespit etmişlerse, bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetki verilen sağlık hizmeti kuruluşlarına sevk etmek zorundadır.
Sağlık hizmeti kuruluşları kendilerine bildirilen iş kazalarını, SGK tarafından yetki verilen sağlık kuruluşları ise meslek hastalığını tespit ettikleri olayları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmek zorundadır.
Diğer taraftan işletmeler, çalışanların sağlıklı olmasını gözetmek zorundadır. Yukarıda sözü edilen kanunun Sağlık Gözetimi başlıklı maddesi bu konuyu düzenlemektedir (madde 15).
İşletmeler, çalışanların maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini tespit etmek ve çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlamak zorundadır. Şu sayılan durumlarda çalışanların sağlık kontrollerini yaptırmak işverenlerin sorumluluğu altındadır:
- Çalışanlar işe alındıkları zaman
- Çalışanlar iş değişikliği yaptıkları zaman
- Çalışanlar, yaşanan bir iş kazası, meslek hastalığı veya bir sağlık problemi nedeni ile işten uzaklaştıktan sonra yeniden işe döndüklerinde, talep ettikleri zaman
- Faaliyetlerin devam ettiği süreçte, çalışanın ve işin niteliği dikkate alınarak ve işletmenin tehlike sınıfına bağlı olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını tarafından tespit edilen düzenli aralıklarda
İşletmenin faaliyetleri eğer tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfa giriyorsa, işe alınacak çalışanların yapacakları işe uygun olduklarını belirleyen bir sağlık raporu almaları gerekmektedir.
İşletmelerde sürdürülecek sağlık gözetimi çalışmalarından doğan maliyetler işletme tarafından karşılanmak zorundadır. Bu maliyetler çalışanlardan talep edilemez. Ayrıca sağlık muayenesi yaptırılan çalışanların özel yaşamının korunması açısından sağlık bilgilerinin üçüncü kişilere açıklanmaması gerekmektedir.
Lift Nedir, Lift Muayene Esasları Nelerdir?
İnsan gücünün yeterli olmadığı durumlarda iş makinalarından faydalanılmaktadır. Bunlar ağır koşullarda ve insan hızının ve gücünün yetmediği durumlarda işin kolayca yapılmasına yaramaktadır. Bunlardan biri de liftlerdir. Genelde hidrolik sistem ile çalışan liftler, tersanelerden otomobil tamircilerine kadar çok geniş bir alanda kullanılmaktadır. Hidrolik sistemler esas olarak iç içe kolayca geçebilen iki silindirin hidrolik sıvısı ile hareket ettirilmesine dayanır. Bir pompa sayesinde dar yapılı hidrolik silindirler, kolayca tonlarca yükü yukarı kaldırabilecek güç sağlamaktadır. Bu makinalarda sıvı olarak yağ kullanılmaktadır. Silindirler hiçbir şekilde hava veya sıvı kaçırmamalıdır. Bu silindirlerin çalışma sistemi sıvıların sıkışmama özelliğine dayanmaktadır ve hava veya başka gazlara göre daha güvenilir çalışmaktadır.
Hidrolik sitemler, yağın depolandığı bir bölüm ve buraya basınç uygulayan bir sistem ile birlikte çalışmaktadır. Liftler az yer kapladıkları, sessiz çalıştıkları ve az bir güç ile çok yüksek performans sağladıkları için çeşitli sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte bugün daha güvenlikli liftler üretilmektedir. Ancak herşeye rağmen ağır yük altında çalıştıkları için kurallara uygun kullanılması ve düzenli bakımlarının yaptırılması gerekmektedir. Liftler, kullanım amacına, çalışma sistemine ve kapasitelerine bağlı olarak farklı türlerde üretilmektedir. Örneğin, uygun şekilde iki sütunlu liftler, dört sütunlu liftler, resepsiyon liftler, makas liftler ve ağır hizmet liftleri gibi.
2013 yılında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği yayınlanmıştır. Bu yönetmelik gereğince liftler çalışanların sağlığı ve işletmelerin mal güvenliği bakımından riskli araçlar grubuna girmektedir. Yönetmeliğin Bakım, Onarım ve Periyodik Kontroller İle İlgili Hususlar başlıklı ekinde (Ek 3) liftler, forkliftler ve transpaletler gibi istif makinaları arasında kabul edilmiştir. İlgili yasal düzenlemelerde başka bir süre öngörülmediği takdirde liftlerin yılda en az bir defa düzenli muayene ve kontrollerinin yaptırılması gerekmektedir.
Liftler, ilgili standartlarda başka bir değer gösterilmediği takdirde, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, güvenli bir şekilde kaldırmak ve askıda tutabilmek zorundadır.
Bu yönetmelik ekinde, liftlerin muayene işlemlerinde şu standartların dikkate alınması açıklamıştır:
- TS 10689 Paletli istifleyiciler ve yüksek kaldırma platformlu istif makinaları kararlılık deneyleri
- TS EN ISO 3691-5 Endüstriyel araçlar - Güvenlik gereksinimleri ve doğrulama - Bölüm: 5 - Yaya tarafından kumanda edilen araçlar
- TS ISO 5057 Endüstriyel araçlar - Kullanımda olan fork lift çatal kollarının muayenesi ve tamiri
- TS 10201 ISO 3184 İstif makinaları - Ulaştırma ve ayaklı tip - Kararlılık deneyleri
- TS ISO 6055 Sürücülü, yüksek kaldırmalı istif makinaları - Başüstü koruyucular - Özellik ve deney
- TS ISO 22915-2 Endüstriyel kamyonlar - Kararlılığın doğrulanması - Bölüm 2: Direk ile dengelenmiş kamyonlar
- FEM 4.004 Endüstriyel kamyonların periyodik muayenesi (Avrupa Taşıma Federasyonu standardı)
