Monoray Vinç doğru ve eğri bir düşey düzlem içerisinden geçen hatta asılı bir şekilde elektrik motorları ile hareket ederek yükleme yapan kaldırma grubuna monoray vinç denir. Monoray vinçlerin en önemli özellikleri; emniyetli, uzun ömürlü ve bakımı kolay makineler olmalarıdır.
Bir düzlem içerisinde hareket eden ve yükleri kaldırıp indiren vince monoray vinç denir. Monoray vincin bulunduğu raylar çelik konstrüksiyondan yapılır. Monoray vinçler; sabit halatlı, araba halatlı, çift raylı arabalı olmak üzere 3 çeşidi bulunur. Monoray vinç tersaneler, maden ocakları, silolar, limanlar ve tır tamirhanelerinde kullanılmaktadırlar. -40 dereceye kadar çalışabilen monoray vinçler yağışlı ve kimyasal ortamlar da çalışabilirler. Monoray vinçler uzun ömürlü oldukları için sıkça tercih edilir. Bu vinçler Avrupa birliği standartlarına uygun olarak üretilen kaldırma iletme makinaları arasında yer almaktadır. Monoray vinçler çok ağır yükleri kaldırdığı için bu vinçlerin periyodik kontrol yapılması gerekir. Can ve mal kaybına yol açmamak için bu tür kaldırma iletme makinaların belirtilen sürelerde kontrolleri yapılması gerekir.
Monoray vinçler, tek bir ray üzerinde çalışarak kaldırma, yükleme, taşıma ve benzer işlerde kullanılan ve yasal düzenlemelerde kaldırma ve iletme grubu araçlar grubuna giren makinelerdir. Monoray vinçler daha çok kapalı alanlarda kullanılmaktadır. Monoray vinçlerde yatay hareket, yani taşıma fonksiyonu manuel olarak veya bir elektrikli motor ile sağlanmaktadır. Genelde monoray vinçler, işletmelerin talepleri doğrultusunda belli standartlar ve güvenlik koşulları çerçevesinde ve farklı kaldırma kapasitelilerine sahip olarak, farklı türlerde üretilmektedir.
Monoray vinçler sadece dizayn edildiği amaçlar doğrultusunda ve kullanım kılavuzunda belirtilen şekilde kullanılmalıdır. Ayrıca olası tehlikelerin farkında olan deneyimli ve eğitimli operatörler tarafından kullanılmalıdır. Herhangi bir arıza durumunda vincin çalışması hemen durdurulmalı ve arıza giderilmelidir. Bu kurallara uyulmadığı takdirde monoray vinçler insan sağlığı ve mal güvenliği bakımından risk yaratmaktadır.
Monoray vinçler prensip olarak yatay veya eğimli bir hat üzerinde yük taşımak için kullanılmaktadır. Fabrikalarda ve büyük işletmelerde kullanılan monoray vinçlerde genelde çelik halatlar, caraskal adı verilen türlerinde ise zincir kullanılmaktadır. Zincirli monoray vinçler, daha küçük boyutta oldukları için genelde küçük tonajlı yüklerin taşınmasında tercih edilmektedir. Çelik halatlar, zincire göre aynı yükü daha sessiz ve daha düzgün bir şekilde taşımaktadır. Bunun yanı sıra çok daha yükseklere ve hızlı bir şekilde yükleme yapmak için de zincirli monoray vinçler uygun bulunmaktadır.
Ağır yük taşıdıkları ve çalışanların sağlığını tehdit ettikleri için monoray vinçlerin periyodik kontrollerinin yaptırılması gerekmektedir. Bu zorunluluk Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayınlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereğidir. Normal koşullarda monoray vinçlerin beyan edilen yükün en az 1,25 katını kaldıracak ve askıda tutacak güçte olmaları ve bu yüke dayanıklı yük frenlerinin bulunması gerekmektedir.
