Risk Değerlendirmesi Çalışmasının Esasları
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde risk değerlendirme çalışmaları yapılırken, işletme tarafından, mevcut ve olası tehlikelerin belirlenmesi amacı ile, çalışma ortamı, çalışanlar ve işletme ile ilgili olarak toplanması gerekli, bilgiler sayılmıştır. Bu toplanan bilgiler ile birlikte iş sağlığı ve güvenliğine yönelik yasal düzenleme esasları da dikkate alınarak, işletmelerin çalışma ortamlarında bulunan kimyasal, fiziksel, biyolojik, ergonomik, psikososyal ve benzeri tehlikelerin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu sırada şu hususların, bu hususlardan nelerin etkileneceğinin ve ne şekilde etkileneceğinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir:
- İşletmenin faaliyet gösterdiği yer itibariyle ortaya çıkabilecek tehlikeler
- İşletmenin bina ve eklentilerinin, plana uygun olarak inşa edilmemesi ya da planda olmayan ilavelerin yapılması yüzünden ortaya çıkabilecek tehlikeler
- İşletmenin bina ve eklentilerinin inşaat tarzı ve kullanılan yapı malzemeleri yüzünden ortaya çıkabilecek tehlikeler
- Bakım ve onarım işleri dahil olmak üzere, işletmede yürütülen faaliyetler sırasında, çalışma yöntemleri, vardiya düzeni, ekip çalışmaları, organizasyon yapısı, kontrol sistemi, hiyerarşik düzen ve ziyaretçiler yüzünden ortaya çıkabilecek tehlikeler
- Faaliyetlerin sürdürülmesi, üretim yöntemleri, kullanılan maddeler, makina ve donanımları, kullanılan araç ve gereçler ve bütün bu sayılanların çalışanların fiziksel özelliklerine uygun olmaması yüzünden ortaya çıkabilecek tehlikeler
- Aydınlatma, güçlü akım, paratoner ve topraklama gibi elektrik istemleri, ısıtma, havalandırma, atmosferik ve çevre koşullarından korunma ve artıma, drenaj, yangın önleme ve mücadele araçları ve yardımcı tesisat ve donanımlar yüzünden ortaya çıkabilecek tehlikeler
- İşletmenin faaliyet alanı itibariyle, yanma, parlama veya patlama olasılığı yüksek olan maddelerin işlenmesi, taşınması, kullanılması, depolanması veya imha edilmesi yüzünden ortaya çıkabilecek tehlikeler
- İşletmenin çalışma ortamına yönelik hijyen koşulları ve çalışanların kişisel hijyen alışkanlıkları yüzünden ortaya çıkabilecek tehlikeler
- Çalışanların, işletme içindeki ulaşım yollarını kullanmaları sırasında ortaya çıkabilecek tehlikeler
- Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusunda yeterince eğitilmemiş olması, bilgilendirilmemesi, çalışanlara uygun talimat verilmemesi veya çalışma izni alınması gereken durumlarda bu izin alınmadan çalışılması yüzünden ortaya çıkabilecek tehlikeler
Eğer daha önce çalışma ortamının kimyasal, fiziksel, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlikeler açısından işletmede herhangi bir ölçüm, kontrol, inceleme ve araştırma çalışması gerçekleştirilmemiş ise, risk değerlendirme çalışmalarına esas olması açısından, önce bu tehlikelerin, nitelik ve niceliklerinin ve çalışanların bunlara maruziyet düzeylerinin tespit edilmesi ve gerekli bütün ölçüm, kontrol, inceleme ve araştırmaların yapılması gerekmektedir.
Tespit edilen bütün tehlikelerin herbiri işletme tarafından tek tek dikkate alınmalı ve bu tehlikelerin neden olduğu risklerin ne sıklıkta olabileceği, bu risklerden nelerin, kimlerin, ne şekilde ve ne ölçüde zarar görebileceği tespit edilmelidir. Bu yapılırken uygulanmakta olan kontrol önlemlerinin etkisi de dikkate alınmalıdır.
Bu noktada artık risklerin analiz edilmesi gerekmektedir. Risklerin analiz edilmesinde şu faktörler göz önünde bulundurulur:
- İşletmenin faaliyet konusuna yönelik özellikler
- İşletmedeki tehlike ve risklerin nitelikleri
- İşletmenin kısıtları
- Yerli ve yabancı standartlar
Bir işletmede birbirinden farklı faaliyet konuları varsa, risklere yönelik bilgilerin toplanması ve analiz edilmesi çalışmaları, herbir faaliyet konusu için ayrı ayrı yapılmalıdır. Bu durumda yapılan analiz sonuçları işletmenin bütünü dikkate alınarak birlikte değerlendirilmelidir.
Analiz sonuçları, alınacak kontrol önlemlerini belirlemek amacı ile etkilerinin büyüklüğüne ve önem derecelerine bakılarak en yüksek risk seviyesinden başlanarak sıralanır.
Transpalet Nedir, Transpalet Muayene Esasları Nelerdir?
Transpalet, paketlenmiş veya muhafazaya alınmış tek parça yüklerin sert ve düz bir zemin üzerinde, kısa mesafelerde kaldırılması, taşınması ve bir yere bırakılması amacı ile kullanılan bir yükleme boşaltma aracıdır. Elle hareket ettirilen bu araç çekerek veya iterek kullanılmaktadır. Transpalet üzerindeki yükün kaldırılması, el ile kumanda edilen hidrolik bir sistem ile yapılmaktadır. Bu şekilde işletmeler, yük taşıma işlerini transpalet kullanarak yapmakta ve zaman ve emekten tasarrufu etmektedir. Bu araçlar 3 tona kadar yükleri fazla güç harcamadan kolayca taşımaktadır.
Genel olarak transpaletlerde üç pozisyonlu bir kontrol çubuğu bulunmaktadır: kaldırma pozisyonu, taşıma pozisyonu ve indirme pozisyonu. İşletmelerin transpalet kullanımında şu güvenlik esalarına uymaları gerekmektedir:
- Transpaleti kullanacak çalışanların mutlaka güvenlik kurallarını bilmesi gerekmektedir.
- Transpaletlerin kaynak yerleri hasar görmüşse, tekerleklerin yüzeyleri hasarlı ise, hidrolik sistemde bir sızıntı varsa ve çatalların şekli bozulmuş ise hiçbir şekilde kullanılmaması gerekmektedir.
- Taşıma sırasında yerin eğimi yüzde 1’den fazla olmamalıdır.
- Transpaleti kullanan kişilerin, yük taşınırken, mutlaka taşıma kolu tarafında durması gerekmektedir.
- Transpalet ile insanların taşınması kesinlikle yasaktır.
- Transpaletler kullanılmadığı durumlarda mutlaka en alçak konumda bırakılmalıdır.
- Yükler çatallara eşit biçimde konulmalıdır, yükler hiçbir zaman tek çatal kullanarak ya da çatalın ucu ile kaldırılmamalıdır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2013 yılında yürülüğe konulan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği esaslarına göre transpaletler, çalışanların sağlığı ve işletmelerin mal güvenliği açısından tehlikeli araçlar sınıfında kabul edilmiştir. Yönetmeliğin Bakım, Onarım ve Periyodik Kontroller İle İlgili Hususlar başlıklı ekinde (Ek 3), transpaletler kaldırma ve iletme araçları grubuna girmektedir ve eğer başka yasal düzenlemelerde başka bir süre öngörülmemişse, transpaletlerin her yıl en az bir kere düzenli olarak muayene ettirilmesi gerekmektedir.
Söz konusu yönetmelikte transpalet muayene işlemlerinde göz önünde bulundurulacak standartlar şu şekilde sayılmıştır:
- TS 10689 Paletli istifleyiciler ve yüksek kaldırma platformlu istif makinaları kararlılık deneyleri
- TS EN 1757-2 Endüstriyel araçlarda güvenlik - Yaya tarafından kumanda edilen araçlar - Bölüm 2: Palet taşıyıcılar
- TS 10201 ISO 3184 İstif makinaları - Ulaştırma ve ayaklı tip - Kararlılık deneyleri
- TS ISO 6055 Sürücülü, yüksek kaldırmalı istif makinalar - Başüstü koruyucular - Özellik ve deney
