Tahribatsız muayene, inceleme yapılacak olan malzeme ya da parçanın kullanım amacı için gerekli olan özelliklerini bozmadan, hasar vermeden, bütünlüğüne zarar vermeden ve gerektiğinde bütününün muayenesine imkan veren bir muayene şeklidir. Bu şekilde yapılan bir muayenenin geçerliliği, daha önce yapılmış olan tahribatlı test ve muayenelerin sebeplerine dayanmış olmaktadır.Yapılan tahribatsız muayene çalışmaları ile malzeme veya parçada hataların nereden kaynaklandığı kolayca tespit edilir ve üretim başında hataları düzeltme imkanı sağlanır. Bu şekilde üretilen malzemenin güvenilirliği yükseliş göstermiş olur.
Birkaç farklı tahribatsız muayene yöntemi bulunmaktadır. Bu yöntemlerin iyi bilinmesi, malzemenin iç yapısının daha güvenilir şekilde incelenmesine imkan verecektir. Tahribatsız muayene yapıldığı zaman, malzeme üzerinde herhangi bir iz veya hasar meydana gelmemektedir. Böyle olduğu içinde tahribatsız muayene yöntemleri sadece üretimi tamamlanmış malzeme veya parçalara uygulanmaktadır. Test ve muayene sonucunda o malzemenin veya parçanın kusurlu olması ya da olmaması tespit edilmiş olmaktadır.
Tahribatsız muayene yöntemleri, parçaların içinde görünmeyen hataların veya yüzeyinde bulunan görünür hataların araştırılması yanında başka amaçlarla da kullanılmaktadır. Örneğin, kapalı bir malzemenin içinde bulunan başka malzemelerin miktarını ölçmek için, veya metal yüzeylerde bulunan boyanın kalınlığını ölçmek için, veya monte edilmiş parçaların durumlarını tespit etmek için ya da radar sistemlerinde bir takım araştırmaları yapmak için tahribatsız muayene yöntemleri kullanılmaktadır.
Tahribatsız muayene (Non-destructive testing, kısaca: NDT), inceleme yapılacak olan malzeme ya da parçanın bütünlüğüne zarar vermeden yapılan muayene türüdür. Bu muayenenin geçerliliği ise daha önceden yapılmış olan tahribatlı muayenelerin sonuçlarına dayanmaktadır.
Neden Tahribatsız Muayene Yöntemlerine ihtiyaç duyulmuştur?
Malzemeler imal usüllerine göre (metaller için; dövme, haddeleme, çekme, gibi) veya kaynaklı birleştirme, kesme, işlemleri yapısal kusurlara neden olabilmektedir. Bunlar gözle muayenesi çok zor olan, yorulma çatlakları ve korozyon çatlakları veya ısıl işlem veya imal edililirken oluşmuş çatlaklar olabilir. Çatlaklar malzemenin mukavemeti düşürmekle beraber, zamanla çatlak yüzeye ilerleyip kırılmalara sebeb olabilmektedir. Köprülerde, binalarda, otomotiv sektöründe kullanılan kaynaklı ya da kaynaksız çelik ve metal malzemelerde bu tip çatlaklar ani kırılmalara sebeb olmaktadır. Bu durum malzeme kalitesini düşürmekte ve müşterinin olumsuz tepkilerine yol açmaktadır.
Tahribatsız Muayene Yöntemleri Nedir?
Tahribatsız muayene yöntemlerinden ilki gözle muayene ile başlar. Üretilen malzemede gözle, yüzeylerinden veya derinden oluşan çatlaklar görülüp hatalar düzeltilir. Gözle kontrolün yetersiz kaldığı durumlarda tahribatsız muayene yöntemleri olan:
| Yöntem | Özellik | Uygulama alanı |
| Sıvı Penetrant | Yüzey hatalarının tespitinde kullanılır | Bütün metaller, bazı plastikler, camlar ve sırlı camlar |
| Manyetik Parçacık | Yüzey altında oluşan hatalar | Sadece ferromanyetik malzemeler (manyetik özellikli) |
| Eddy Currents | Yüzey ve yüzey altında oluşan hatalar | Bütün metaller |
| Ultrasonic Test | İçsel hatalar | Çoğu malzemeler |
| Radiografik | İçsel hatalar, yüzey hataları | Belirli kalınlıktaki bazı malzemeler |
Kullanılmaktadır.
