Elektrostatik Boşalma (ESD, ElectroStatic Discharge), farklı elektriksel yüke sahip iki nesnenin birbirine yaklaşması veya temasıyla oluşan çok hızlı elektrik akışıdır. Nesnenin yüklü olmasının yanında yükleri ayrışmış, kutuplaşmış cismler de ESD’nin kaynağı olabilir. ESD’nin nedeni, statik elektrik yüküdür. Belirli bir kutbiyete sahip nesnede elektrik potansiyel olarak beklemektedir, durağandır. Farklı potansiyelde bir nesne ile temas durumunda, statik haldeki yükler bir nesneden diğerine akmaya başlar ve buna “boşalma” (deşarj) denir. Eğer potansiyel farkı çok yüksekse, boşalma işleminin başlaması için temas gerekmez. İçinde bulunulan ortama göre (genel olarak havayı değerlendirebiliriz), yeterli mesafeye yaklaşmaları durumunda (hava için 30 kV’ta 1 cm mesafe) nesneler arasındaki ortam yalıtkanlığını kaybeder ve iletime geçer. Buna “elektriksel delinme” (breakdown) denir. Aslında gerçekleşen şey, nesneler arasında oluşan elektrik alanın mesafeyle ters orantılı olarak artması ve delinmeye neden olmasıdır.
Elektrikli veya elektronik sistemler veya cihazlar için yapılan bağışıklık (immunity) testleri arasında elektrostatik boşalma testleri de yer almaktadır. Elektrostatik boşalma farklı elektriksel yükler taşıyan iki cismin birbirine temas etmiş olması veya yaklaşması ile ortaya çıkan çok hızlı elektrik akışı durumudur (Electrostatic Discharge, ESD). Bu arada elektrik yükleri ayrışmış ya da kutuplaşmış nesneler de elektrostatik boşalmanın sebebi olması mümkün olabilir.
Elektrostatik boşalma olayına neden olan, statik elektrik yüküdür. Aslında belli kutupta elektrik yükü, cisimlerde potansiyel olarak bulunmaktadır. Yani durağan olmasıdır. Fakat bu cisim farklı kutupta elektrik taşıyan bir başka cisim ile temas ettiği zaman veya bu cisme dokunduğu taktir de statik durumda bekleyen elektrik yükü bir cisimden diğer cisme akmaya başlama durumu olur. Buna elektrik boşalması (deşarj) adı verilir.
Eğer statik elektrik yüklü cisim ile diğer cisim arasında potansiyel farkı çok büyük olursa, bu durumda boşalma işlemi, temas olmadan da gerçekleşme durumuna gelebilir. Çünkü cisimler arasındaki ortam (bu ortam genelde havadır) yalıtkanlığı kaybetmiş olur ve iletken duruma gelmiş olur.
Statik elektriğin oluşmasında en bilinen durum sürtünmedir. Saçları tararken tarağın statik elektrik yüklenmesi buna en basit örnektir. Ya da kazağı çıkarırken duyulan çıtırtılar da bir statik elektrik örneğidir.
Gündelik yaşamda karşılaşılan statik elektriklenme insan sağlığı açısından bir tehdit olması durumu değildir. Ancak duyarlı elektronik cihazlar için önlem alınmasını gerektirir. Bu yüzden yetkili laboratuvarlarda elektrostatik boşalma testleri yapılmaktadır.
Kuruluşumuz da EMC testleri kapsamında elektrostatik boşalma testlerini gerçekleştirmekte ve testler sırasında ilgili yasal düzenlemelere, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde davranmaktadır. Bu çalışmalarda dikkate alınan birkaç standart şunlardır:
- TS EN 61000-4-2 Elektromanyetik uyumluluk (EMU) - Bölüm 4-2: Elektrostatik boşalmaya karşı bağışıklık (Havadan:2-16.6 kV, Temasla:1-8 kV)
- TS EN 61340-3-1 Elektrostatik - Bölüm 3-1: Elektrostatik etkilerin simülasyonu için metotlar - İnsan vücudu modeli (hbm) elektrostatik boşalma deney dalga şekilleri
Kuruluşumuz, Türk Akreditasyon Kurumu’ndan (TÜRKAK), TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygun şekilde akredite olmuştur ve yapılan test, ölçüm, analiz, kontrol ve muayene işlemleri ve düzenlenen raporlar, özel ve resmi denetimlerde geçerli kabul edilmektedir.
