Elektrik sistemlerinde, elektrik tesisatında veya elektrikli ve elektronik bütün cihazlarda gerilim bulunan kısımlar ile gerilim bulunmayan kısımlar arasında izolasyon (yalıtım) sağlanmalıdır. Aksi halde elektrik enerjisi, bulunmaması gereken kısımlara geçecektir. Bu durum insanların can ve mal güvenliği açısından tehlikelidir. Yalıtım amacı ile kullanılan maddeler yalıtkan maddelerdir. Yalıtkan maddeler elektrik akımını çevresine iletmeyen maddelerdir. Ancak kullanım alanlarına uygun yalıtkan madde kullanılması gerekmektedir.
Elektrik yalıtkanları, doğal olarak elektriği iletmeyen maddelerdir. İşin doğrusu insan vücudu dahil bütün maddeler bir ölçüye kadar iletkendir. Ancak bu maddelerin belli bir dayanma güçleri bulunmaktadır. İşte bu güce izolasyon veya yalıt kanlık direnci denmektedir. Eğer yalıtkan maddenin gösterdiği direncin üzerinde bir elektrik akımı olursa, kaçınılmaz olarak bu madde bir iletken olarak davranacak ve elektriği iletecektir.
Yetkili laboratuvarlarda bir maddenin yalıt kanlık direnci değeri, test ve kontrol edilmektedir. İzolasyon test cihazları, iletkenlerin yalıt kanlık dirençlerini ölçmeye yarayan test ve ölçüm cihazlarıdır. Bu cihazlar, farklı kademelerde doğru akım üreten bir jeneratör gibi çalışmaktadır. Elektrik motorlarının, alçak, orta ve yüksek gerilim kablolarının, transformatörlerin ve elektrikli cihazların izolasyon direnç testlerinde izolasyon test cihazları kullanılmaktadır. Bu cihazlarla çok hızlı sonuçlar elde edilmektedir. Elde edilen değerler yüksek ise, izolasyonun iyi olduğu anlaşılmaktadır. Aksi halde tesisatın veya cihazın sağlıklı olduğu söylenemez. İzolasyon direnci düşük sistemlere, herhangi bir risk yaşamamak için elektrik verilmemelidir.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ninler tarafından yapılması gerekmektedir.
Yetkili laboratuvarlarda çok sayıda elektriksel testler arasında izolas, bakım, onarım ve periyodik kontroller ile ilgili hususlar başlıklı ekinde (Ek 3), izolasyon ve yalıt kanlık testleri, tesisatlar başlığı altında ele alınmıştır. Buna göre izolasyon testlerinin elektrik mühendisleri, elektrik teknikerleri veya yüksek teknikeryon direnci testleri de yapılmaktadır. Kuruluşumuz da LVD test çalışmaları kapsamında, LVD izolasyon direnci testlerini, ilgili yasal düzenlemelere, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde gerçekleştirmektedir.
Bir çalışma ortamındaki gerilim bulunan bölümler ile gerilim bulunmayan bölümler arasında mutlaka yalıtım sağlanmalıdır. Yalıtımın sağlanmadığı durumlarda, elektrik enerjisinin bulunmaması gereken birçok noktada elektrik enerjisi bulunacağı için can güvenliği bakımından bu durum büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Özellikle cihazların çalıştığı esnada bu durum önem arz etmektedir. Bu gibi tehlikeli durumların önüne geçebilmek adına cihazlar ile içindeki bölümlerinin aralarında mutlaka yalıt kanlık sağlanmalıdır.
İzolasyon Direnci (Yalıtım Direnci) hesaplanırken, ölçülecek sisteme sabit bir gerilim uygulanarak sitemdeki akım değeri ölçülür. Burada ölçülen gerilim ve akım değerlerinin oranı bizlere “İzolasyon Direncini” verir. Güç devresinin iletkenleri ile koruyucu kuşaklama devresinin arasında 500 V (Volt) ile ölçülen yalıtım (izolasyon) direnci 1 MΩ (megaohm)dan küçük olmamalıdır. Yapılan bu test ve ölçümler, elektrik donanımının diğer münferit bölümlerine de uygulanabilmektedir.
Bu arada kuruluşumuz, Türk Akreditasyon Kurumu’ndan (TÜRKAK), TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygun şekilde akredite olmuştur ve yapılan test, ölçüm, analiz, kontrol ve muayene işlemleri ve düzenlenen raporlar, özel ve resmi denetimlerde geçerli kabul edilmektedir.
