Bir maddenin alev alabilmesi için esas olarak hava ile belli bir oranda karışması gerekmektedir. Bu oran yanıcı maddelerin özelliklerine göre birbirinden farklıdır ve bir değer aralığı içinde ifade edilmektedir. Bir yanıcı maddenin hava içinde patlayabileceği alt sınıra alt patlama sınırı (Lower Explosion Limit, LEL) adı verilmektedir. Bu değerler yanıcılık için de kullanılmaktadır fakat çok büyük bir fark içermediği için alt patlama sınırı (LEL) ifadesi daha yaygın kullanılmaktadır. Örneğin amonyağın alt patlama sınırı (LEL değeri) yüzde 16, hidrojen sülfürün yüzde 4, benzinin yüzde 1,3, metil alkolün yüzde 7,3 ve metanın yüzde 5’tir.
Çeşitli maddeler için tutuşma sınır değerleri tespit edilmiştir. Ancak ortamda bir gaz karışımı bulunmuş oluyorsa, bu karışımı oluşturan bileşenlerin konsantrasyon ve tutuşma sınırları esas alınarak hesaplama yapılmaktadır.
Kuruluşumuz gaz ölçümleri kapsamında LEL 0-100% LEL ölçümlerini gerçekleştirmektedir. Bu çalışmalarda ilgili yasal düzenlemelere, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun hareket edilmektedir.
Bir çalışma ortamında yangın ve patlama güvenliğinin olması için ortamda bulunan yanıcı madde buharları, LEL değerlerinin altında olmak zorundadır. Genel olarak kapalı ortamlarda bulunan yanıcı madde varlığını ölçmek için kullanılan gaz ölçüm detektörleri, LEL değerlerini kesirlere bölerek vermektedir (örneğin 0-100% LEL). En uygun sonuç, ölçüm yapılan cihazlarda LEL değerinin sıfır çıkmasıdır. Ancak bu durumda ortamda sıcak ve ateşli çalışma izni verilmelidir. Dikkate alınması gereken LEL değerleri şu şekildedir:
- Seviye yüzde 0-5 arası ise, girişe izin verilir ve kıvılcım çıkaran işler yapılabilir.
- Seviye yüzde 5-10 arası ise, kıvılcım çıkaran işler durdurulur.
- Seviye yüzde 10-25 arası ise, olağanüstü dikkat gerektiren bir durum kabul edilir ve girişe izin verilmez.
- Seviye yüzde 25’in üzerinde ise, patlama tehlikesi var demektir, önlem alınır ve çalışma alanı terkedilir.
