Yer kabuğunu oluşturmaya yarayan sert ve katı olan kütlelere kayaç ya da taş denmektedir. Esas olarak bu taşlar birden çok mineralin bir araya gelmesi ile oluşmaktadır. Taşlar tarih boyunca insanların korumuş olmaya yönelik kullanmış oldukları en iyi bilinen yapı malzemeleri arasında yer almaktadır. Kemerlerde, duvarlarda, pencerelerde, zemin ve çatı kaplamalarında taş her zaman kullanılmaya yararlı olmuştur.Doğal taş doğadan çıkarıldıktan sonra işlenip kullanılan en eski inşaat malzemesi arasında yer almaktadır ve doğada neredeyse hazır halde bulunur.
Doğal taşlar genellikle ocaktan büyük bloklar halinde çıkmakta ve istenilen ölçüde kesilmektedir.
Doğal taş üretiminde standart bir ölçü olmamaktadır. Plakaların ölçüsü bloğun doğal boyutları olmasıdır. Nihai ölçüler müşterinin ihtiyacına göre kesilmektedir. Sadece kare ya da dikdörtgen levhalar değil istenen ölçü kesilebilmektedir. Çeşitli renklerde taşlar özel işlemlerle tasarlanabilir olmakta, benzersiz projeler yapılmaktadır.
Doğal taşın ömrü on yıllarla sınırlı olmamakla beraber, ölümsüz bir malzeme olarak görülmektedir. Çoğu yapı malzemesi zamanla bozulup çirkin olurken, doğal taş eski oldukça kıymetlenir. İyi bir restorasyon ve temizlikle en eski taşlar bile ilk günkü güzelliğine kavuşur.
Doğal taş sağlık açısından zararlı bir madde içermemektedir. Yiyecek hazırlanan mekânlarda özellikle mutfak tezgâhlarında güvenle kullanılır.
Yanıcı değildir ve yangın sırasında da sağlık yönünden zararlı bir madde açığa çıkarmaz.
Teknolojilerin gelişme göstermesiyle ve bilgi birikimine rağmen doğal taşlar, her zaman insan yaşamında önemli bir yerde yerini almıştır. Bu açıdan ülkemiz doğal taşın var olması bakımından şanslı bir konuma sahip olmaktadır. Hem rezervler açısından hem de çeşitlilik yönünden ülkemizdeki potansiyel büyüklüğü çok olmaktadır. genellikle de mermer açısından ülkemiz en zengin ülkeler arasına yerini almaktadır. Mevcut 5 milyar metreküpten fazla mermer rezervi ile ülkemiz dünya mermer rezervinin yarısının yakınına sahiptir. Değişik desenlerde ve renklerde 200’den fazla mermi çeşitliliği bulunmaktadır. Dünya doğal taş üretiminde ülkemiz yedinci sırada yer almaktadır.
Ancak doğal taş kapsamına sadece mermer değil granit, siyenit, bazalt, andezit, kalker ve traverten gibi taşlar da girmiş olmaktadır.
Yapı malzemesi olarak kullanılan doğal taşların yerlerinin tespit edilmesi, özelliklerinin belirlenmesi ve coğrafi dağılımının incelenmesi için ülkemizde çeşitli çalışmalar sürdürülmektedir.
Taşların bir kısmı metamorfik, bir kısmı sedimanter (tortul) ve bir kısmı da magmatik özellikler taşımış bulunmaktadır. Örneğin mermerler metamorfik özellikler taşırken, traverten ve oniksler tortul özellikler taşımaktadır. Granit ve bazaltlar ise magmatik taşıma özeliğindedir.
Başta mermer olmak üzere doğal taşların yüzde 40’ı zemin döşemelerinde, yüzde 27’si iç ve dış kaplama işlerinde ve yüzde 13’ü ise anıt ve mezarcılıkta kullanılmaktadır. Antreler, merdiven basamakları, mutfaklar, hamamlar, banyo lavabo ve tezgahları, şömineler birer doğal taş (mermer) kullanım alanları arasında yer almaktadır. Mermer, çok küçük süs eşyalarından çok büyük alanların kaplamalarına kadar geniş bir alanda kullanılabilir bir yapı malzeme olmasıdır.
Yetkili test ve muayene laboratuvarlarında doğal taş testleri yapılmaktadır. Bu testler sırasında yürürlükte olan yasal düzenlemeler yanı sıra yayınlanmış standartlar da dikkate alınmaktadır. Doğal taş testlerinde esas alınan birkaç standart şunlardır:
- TS 10449 Mermer - Kalsiyum karbonat esaslı - Yapı ve kaplama taşı olarak kullanılan
- TS 11443 Oniks mermeri - Kalsiyum karbonat esaslı - Yapı ve kaplama taşı olarak kullanılan
- TS EN 1467 Doğal taşlar - Ham bloklar - Özellikler
- TS EN 12407 Doğal taşlar - Deney yöntemleri - Petrografik inceleme
- TS EN 13373 Doğal taşlar - Deney metotları - Birimlerin geometrik özelliklerinin tayini
- TS EN 13919 Doğal taşlar - Deney metotları - Nemli ortamda so2 yıpratmasına karşı direncin tayini
- TS EN 14158 Doğal taşlar - Deney yöntemleri - Kopma enerjisinin tayini
- TS EN 14581 Doğal taşlar - Deney yöntemleri - Doğrusal ısıl genleşme katsayısının tayini
- TS EN 15163 Doğal taşların çıkartılması ve işlenmesi için makina ve tesisler - Güvenlik - Elmaslı tel kesme makinaları için kurallar
- TSE CEN/TR 17024 Doğal taşlar - Doğal taşların kullanılması için kılavuz
