Yaşamın çeşitli alanlarında laboratuvar hizmetlerine duyulan ihtiyaç kaçınılmaz şekilde artmaktadır. Yenilen gıdaların kontrolünden çevre güvenlik problemlerine kadar, sağlık hizmetlerinden tekstil sektörüne kadar daha birçok alanda mal veya hizmet üreten sektörlerde laboratuvar hizmetlerine gereksinim duyulmaktadır. Bazı kuruluşlar kendi bünyelerinde, faaliyetlerine uygun olarak laboratuvar üniteleri kursalar da bu hizmetleri profesyonel olarak veren laboratuvarlara giderek daha fazla talep olmaktadır.
Bağımsız, tarafsız, güvenilir, hızlı ve kaliteli hizmet veren bu test ve muayene laboratuvarları, sadece işletmelere değil tüketicilere de çeşitli ölçüm, test ve analiz hizmetleri vermektedir. Bazı durumlarda işletmeler açısından bu hizmetleri almak, yasal düzenlemelerin gereklerini yerine getirmek bakımından bir zorunluluk olmaktadır. Bilhassa ithalat ve ihracat işlemlerinde yabancı ülkelerden mal alım ve satımlarında, özellikle de Avrupa Birliği ülkeleri ile olan ilişkilerde akredite laboratuvarlar tarafından düzenlenen raporlar önemli olmaktadır.
Bu noktada laboratuvarlar, test veya kalibrasyon hizmetleri yanında uygunluk değerlendirme çalışmaları da yapmaktadır. Üretilen ürünlerin belirlenmiş standartlara ve kriterlere ve alıcı firma isteklerine uygunluğu, akredite laboratuvarlarda yapılacak test ve analiz çalışmaları ile ortaya konmaktadır.
Avrupa Birliği’ne katılım sürecinde ülkemizde laboratuvar hizmetlerinin önemi giderek artmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerine gönderilecek ürünlerin serbest dolaşımı için üzerlerine CE işaretinin konulması, yani ürün güvenliğinin bu yoldan kanıtlanması için de ürünlerin Avrupa Birliği direktifleri ile uyumlu olduğu, labortauvar çalışmaları ile tespit edilmektedir. Yeni Yaklaşım Direktifleri ve uygunluk değerlendirme yaklaşımları ile resmi kuruluşların müdahaleleri hafifletilmiş, bunun yerine işletmelere daha büyük sorumluluklar yüklenmiştir. Bu direktifler ile işletmelere yükümlülüklerini nasıl yerine getirecekleri konusunda büyük ölçüde serbestlik tanınmıştır. Ancak işletmeler bu sorumluluklarını yerine getirebilmek için akredite laboratuvarlardan hizmet almaktadır.
Laboratuvar hizmetleri kapsamında çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren işletmelere verilen başlıca test ve analiz hizmetleri şunlardır:
- Tekstil testleri
- Gıda analizleri
- Yem analizleri
- Su analizleri
- Çevre testleri
- Toprak analizleri
- Kozmetik testleri
- Temizlik ve deterjan testleri
Akreditasyon, test ve muayene hizmetleri veren bir kuruluşun, örneğin laboratuvarların, yetkili bir kuruluş tarafından, belli ölçüm, test, analiz ve değerlendirme hizmetlerini vermek konusunda yetkin olduğunun belirlenmesi işlemidir. Laboratuvarların bu şekilde akredite olmaları, belli parametrelerin analizinde yetkin ve yeterli olduğunun tespit edilmesini ve belgelenmesini ifade etmektedir. Söz konusu laboratuvarlardan hizmet alan kişi ve kuruluşlar, alınan hizmetin doğru ve güvenilir olduğundan emin olmaktadır. Akreditasyon işlemi ile bir yerde laboratuvarın hizmet kalitesi güvence altında alınmış olmaktadır. Laboratuvarlar bu konuda TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre akredite edilmektedir (TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve kalibrasyon laboratuvarlarının yeterliliği için genel şartlar standardı).
Bu standart, test örneklerinin alınması sahil olmak üzere test veya kalibrasyon hizmetleri veren laboratuvarların yeterliliğinin tanınması için gerekli koşulları kapsamaktadır. Bu standart aynı zamanda, laboratuvar tarafından geliştirilen yöntemlerle veya standart dışı yöntemlerle yapılan test veya kalibrasyon hizmetlerine yönelik koşulları da kapsamaktadır.
